Digitalisering is hot. Het aantal sectorale en regionale initiatieven lijkt eindeloos. Maar al die projecten hebben een duidelijke samenhang: samen maken ze ‘digital greenhouse’ mogelijk. Brenda van den Berg (Greenport West-Holland): “Het zijn de bouwstenen voor data-gedreven teelten.”

Twee jaar geleden verscheen de Digitaliseringsvisie voor de tuinbouw, een gezamenlijke visie. Daarin staat beschreven welke stappen het tuinbouwcluster zou moeten zetten voor een data-gedreven teelt. Die ontwikkeling is noodzakelijk, onder meer gezien de beperkte beschikbaarheid van personeel en de ambitie van de Nederlandse tuinbouw om concepten te exporteren. (Lees de Digitaliseringsvisie)

De stappen die daarvoor nodig zijn, zijn onder te verdelen in zes thema’s: Mens, Hardware, Proces, Teelt- en gewaskennis, Omgeving en Cybersecurity. Op al die thema’s zijn de afgelopen jaren verschillende initiatieven gestart. Brenda van den Berg van Greenport West-Holland: “Het zijn de bouwstenen voor de ‘digital greenhouse’.”

Samenhang tussen initiatieven

RoboCrops, Versnellen Groene Digitalisering, Agros, innovatieprogramma AgriTech, Cyberweerbaarheidscentrum Greenport. En dat is nog maar een kleine greep uit alle sectorale initiatieven op het gebied van digitalisering. En dan zijn er nog twee grote financiële injecties, namelijk de Katapult-aanvraag en NXTGEN Hightech. Voor de buitenstaander is het soms niet helemaal duidelijk wat het verband is tussen al die zaken.

Dat verband is er wel zeker. Ze zijn allemaal inhoudelijk verbonden met de bouwstenen om tot een digitale kas te komen. Dat wordt nog duidelijker als ze over de zes thema’s worden gelegd. “De Katapult-initiatieven richten zich bijvoorbeeld op de mens, en Versnellen Groene Digitalisering op Software en Teelt- en gewaskennis.”

Niet wachten op de buurman

De zes thema’s zijn vanzelfsprekend nauw met elkaar verbonden. En dat zou ook voor de verschillende initiatieven moeten gelden. Dat klinkt als een open deur. Maar zeker bij digitalisering is die verbinding essentieel, vertelt Van den Berg.

“Wat vaak gebeurt met nieuwe vindingen is dat een ondernemer denkt: mijn buurman heeft het al, dus kan ik het ook aanschaffen. De buurman betaalt zeg maar het leergeld. Maar zo werkt dat niet met de technologische oplossingen die we nu nodig hebben, dat is veel complexer. Je kunt niet wachten op de buurman: je moet handelen vanuit potentie en samen met het techbedrijf een oplossing ontwikkelen.”

Meters maken

Een digitale tool – of het nu een robot, sensor of AI-model is – moet uitgebreid getest worden dichtbij of in de praktijk. “Er moeten meters gemaakt worden.” Bovendien zijn er principiële keuzes te maken. Moet de robot bijvoorbeeld razendsnel kunnen plukken, of moet hij én plukken én oogstprognoses maken? Dat is afhankelijk van de waarde die de ondernemer ziet voor de oplossing.

“Een techbedrijf kan die keuze niet maken voor de ondernemer. Door digitalisering zal de verhouding klant-leverancier daarom compleet veranderen: het techbedrijf en de tuinbouwondernemer moeten daadwerkelijk samen de oplossing ontwikkelen en in de praktijk testen.”

Netwerk van teeltbedrijven en techbedrijven

Dat betekent dat tuinbouwondernemers en techbedrijven elkaar moeten weten te vinden én elkaar moeten begrijpen. Daaraan werkt RoboCrops, waaraan Van den Berg verbonden is als programmamanager. “Je moet elkaar weten te vinden en begrijpen. Daarom werkt RoboCrops aan een gezamenlijke taal voor techbedrijven en tuinbouwondernemers, en aan vraagarticulatie, ofwel: wat zijn de concrete verwachtingen van de tuinbouwondernemer ten aanzien van digitalisering.”

Ook het project Versnellen Groene Digitalisering – dat eind dit jaar afloopt – speelt daarin een rol. Dit project werkt bijvoorbeeld aan het vergaren van nieuwe kennis op het gebied van onder meer sensoren. Het autonoom aansturen en regelen, vindt mede plaats door de verschillende platformen zoals QMS van Delphy en Priva's Plantonomy. Maar Versnellen Groene Digitalisering heeft ook een duidelijke functie in het netwerk: allereerst door het verbinden van partners, maar ook door het bereiken van telers en techbedrijven, onder meer tijdens de DigitaliseringsEvents van jongstleden 9 mei en gepland op 4 oktober . Van den Berg: “Een mooi voorbeeld van hoe je door netwerkvorming de digitalisering in het tuinbouwcluster bevordert.”

 

 Mario van Vliet, 20 juli 2023